ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ତାରାତାରିଣୀ ପୀଠ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ଏକ ପବିତ୍ର ଧର୍ମପୀଠ । ଶକ୍ତି-ସ୍ୱରୂପିଣୀ ଦେବୀ ତାରାତାରିଣୀଙ୍କ ଶକ୍ତିପୀଠ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହର ଠାରୁ ମାତ୍ର ୨୯ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅଛି । ଆମ ଦେଶରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ୫୧ ଶକ୍ତିପୀଠ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଅନ୍ୟତମ ଅଟେ । ଏଠାରେ ଯାଁଳା ଭଉଣୀ ଦେବୀ ତାର ଓ ତାରିଣୀ ଭାବେ ପୂଜା ପାଆନ୍ତି।
ବଣଭୋଜି ପାଇଁ ଏହା ଏକ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଚୈତ୍ରମସ ମଙ୍ଗଳବାରରେ ଏଠାରେ ବିଶେଷ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ହୁଏ। ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ସଂଖ୍ୟାରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ପୂଜା ଓ ମାନସିକ ବ୍ରତ ପାଇଁ ଏଠାକୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ଏହା ତାରାତାରିଣୀ ମେଳା ନାମରେ ଖ୍ୟାତ। ଋଷିକୁଲ୍ୟା ନଦୀ ତଟସ୍ଥ ପୁଣ୍ୟଗିରି ପାହାଡ ଉପରେ ଥିବା ଏହି ଶକ୍ତିପୀଠର ମହିମା ଅନେକ । ମା’ଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ଏଠାରେ ୯୯୯ ପାହାଚ ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ହୋଇଥାଏ। ଏବେ ଭକ୍ତ ମାନଙ୍କର ସୁବିଧା ପାଇଁ ରୋପୱେର ବ୍ୟବସ୍ତା କରାଯାଇଛି। ଓଡିଶାରେ ଥିବା ଶକ୍ତି ପୀଠ ମଧ୍ୟରେ ମା ତାରାତାରିଣୀ ପୀଠର ବିଶେଷ ମହିମା ରହିଛି।
ପୌରଣିକ କଥାବସ୍ତୁ :-
ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁ ଅନୁଯାୟୀ, ମା ‘ ତାରାତାରିଣୀ ମହର୍ଷି ବଶିଷ୍ଟଙ୍କ ଇଷ୍ଟଦେବୀ। ଏକଦା ବଶିଷ୍ଟ ନିଜର ମନୋକାମନା ପୂରଣ ପାଇଁ ତାରାତାରିଣୀଙ୍କୁ ଆବାହନ କଲେ। କିନ୍ତୁ ତାରାତାରିଣୀ ବଶିଷ୍ଟଙ୍କ ପ୍ରତି ଉଦାସୀନତା ଦେଖାଇଲେ। ଏଥିରେ ବଶିଷ୍ଟ ରାଗିଯାଇ ଦେବୀ ଦ୍ୱୟଙ୍କୁ ଅପୂଜା ରହିବା ପାଇଁ ଅଭିଶାପ ଦେଲେ। ଅଭିଶାପ ପାଇ ଦେବୀ ଦ୍ଵୟ ଅନୁତାପ କରିବା ପରେ ବଶିଷ୍ଟ ଶାନ୍ତ ହେଲେ ଏବଂ କହିଲେ, କଳିଯୁଗର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ତାଙ୍କର ଜ୍ୟୋଷ୍ଟ ଭଗିନୀ ଋଷିକୁଲ୍ୟାଙ୍କ ନଦୀ ତୀରରେ ମୋର ମାନସପୁତ୍ର ବସୁ ପ୍ରହରାଜଙ୍କ ଘରେ ତୁମେ ଦୁହେଁ କିଛିଦିନ ଲାଳିତ ପାଳିତ ହେବା ପରେ ତାରାତାରିଣୀ ପର୍ବତର ଶୀର୍ଷଦେଶରେ ପୂଜା ପାଇବ ଓ ଶାପମୁକ୍ତ ହେବ। ସେତେ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାତାଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଚକ୍ଷୁକୋଣରେ ରହି ଶିବଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ତଲ୍ଲିନ ହେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଲେ।
ଗଞ୍ଜାମର ବୀର ଜଗନ୍ନାଥ ଶାସନରେ ବସୁ ପ୍ରହରାଜ ନାମରେ ଜଣେ ମହାଜ୍ଞାନୀ ଓ ତାନ୍ତ୍ରିକ ଥିଲେ। ସେ ନିସନ୍ତାନ ଥିବାରୁ ଦୁଇଜଣ କନ୍ୟାକୁ ଆଣି ଲାଳନ ପାଳନ କାଲେ। ସମୟ ଗଡିଚାଲିଲା, ଏକଦା ହଠାତ ସେ ଦୁଇଜଣ ଝିଅ ଗୃହତ୍ୟାଗ କଲେ। ସେମାନେ ବାଟରେ ଜଣେ କାଚରାଠାରୁ ଚୁଡି ପିନ୍ଧିଲେ ଏବଂ ତା ‘ର ପାଉଣା ବସୁ ପ୍ରହରାଜଙ୍କ ଠାରୁ ନେଇଯିବା ପାଇଁ କହିଲେ। ବସୁ ପ୍ରହରାଜ ତାଙ୍କର କନ୍ୟା ଦୁହିଙ୍କୁ ଖୋଜି ନିରାଶ ହେଲେ। ଏହାର କିଛିଦିନ ପରେ ବସୁ ପ୍ରହରାଜଙ୍କ ସ୍ଵପ୍ନରେ ଆସି ଦେବିଦ୍ଵୟ ପୁଣ୍ୟଗିରି ପର୍ବତରେ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଥିଲେ। ସେହିଦିନ ରାତିରେ ବସୁ ପ୍ରହରାଜ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚି ଦୁଇଟି ସ୍ତନାକୃତି ଶିଳା ପୁଣ୍ୟଗିରି ପର୍ବତ ଉପରେ ଥିବାର ଦେଖିଥିଲେ। ଏହାପରେ ବସୁ ପ୍ରହରାଜ ଶିଳା ଦୁଇଟିରେ ତନ୍ତ୍ର ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାଣ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ। ଅକ୍ଷୟ ତୃତୀୟା ଦିନ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଶୁଭାରମ୍ଭ କଲେ। ସେହିଦିନଠାରୁ ଏହି ପୀଠ ତାରାତାରିଣୀ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ହେଲା ।
ପର୍ବତ ଶିଖରରେ ସୁନ୍ଦର ସବୁଜିମା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ମା’ ତାରାତାରିଣୀଙ୍କ ପୀଠ ଶାନ୍ତ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିବେଶର ଅପୂର୍ବ ସମ୍ଭାର। ରାଜ୍ୟର ପ୍ରମୁଖ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ର ଭାବେ ପରିଚିତ ମା’ଙ୍କ ପୀଠ ତଥା ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ଦ୍ଵାରା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ବେଶ ଉପକୃତ ହେବା ସହ ଏହାର ଗରିମା ଆହୁରି ଋଦ୍ଧିମନ୍ତ ହେବ। #TaraTarini pic.twitter.com/vdcajFUbr3
— Naveen Patnaik (@Naveen_Odisha) February 9, 2020
ଗୋଟିଏ ଦିବ୍ୟ ପରିବେଶ ହିଁ ଆମକୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ଆହୁରି ନିକଟତର କରି ମନରେ ଶାନ୍ତି ଭରିଦିଏ। ନୂଆ ରୂପ ନେବାକୁ ଯାଉଥିବା ମା' ତାରାତାରିଣୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରର ପାରିପାର୍ଶ୍ବିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ର ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବିଭିନ୍ନ ସୁବିଧା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କୁ ଏକ ଦିବ୍ୟ ଅନୁଭବ ଭେଟିଦେବ। #TaraTarini pic.twitter.com/OEOjy6HWuT
— Naveen Patnaik (@Naveen_Odisha) February 7, 2020
View from Maa Taratarini Hills. Rishikulya river, greenery , colours of clouds with blue hills, monkeys.. this beauty never demands money. Just need care @odisha_tourism pic.twitter.com/0WVdlNpWUQ
— Vijay IAS (@Vijaykulange) May 31, 2020